- 14 maja 2024
- Posted by: Maurycy Gast
- Categories: Częste pytania i problemy maturalne, Nauka przyjemna i skuteczna

To, co w informatyce jest najważniejsze, to kreatywne myślenie i praktyczne umiejętności. Bez tego rzeczywiście trudno jest być dobrym informatykiem. Takie założenie przyświeca również między innymi w Szwecji, gdzie dzieci od najmłodszych lat uczą się na zajęciach z informatyki właśnie rozwijania wyobraźni. Teoria jednak też jest ważna, ponieważ to właśnie łączenie teorii z praktyką pozwala tworzyć ciekawe projekty.
Teoria również pojawia się na maturze i to nie tylko w postaci testu jednokrotnego wyboru. Cała pierwsza część egzaminu maturalnego to właśnie teoria. Przez pierwsze 60 minut nie jest potrzebny komputer, ale kartka, długopis i nasza wiedza.
Czego dotyczy test jednokrotnego wyboru na maturze z informatyki?
Na poziomie maturalnym teoria z informatyki nie jest zbyt skomplikowana. Właściwie wystarczy wiedzieć, co i skąd się bierze. Pytania mogą dotyczyć np. systemu operacyjnego, grafiki, sieci komputerowych czy samych urządzeń. Np. w 2015 roku jedno pytanie w teście dotyczyło błędu niepoprawnego otwierania się strony internetowej. Inne pytanie dotyczyło z kolei wzorów rekurencyjnych.
Konieczne jest jednak powtórzenie całego materiału, ponieważ tak naprawdę nie wiemy czego możemy się spodziewać. Np. w 2017 roku pytania w teście dotyczyły zagadnień z bazy SQL.
Zagadnień może być więcej i niestety, jak zawsze, trzeba się ich nauczyć na pamięć. Niech nikogo nie zwiedzie przekonanie, że jeśli potrafimy programować, czy po prostu interesujemy się informatyką, to teorię mamy w małym paluszku. Test jednokrotnego wyboru może udowodnić, że wcale tak nie jest, a każda źle zakreślona odpowiedź, to strata jednego punktu. Dlatego, jeśli chcemy osiągnąć wysoki wynik, to zdecydowanie część teoretyczna jest ważna.
Teoria przyda się jednak nie tylko na teście
Na części teoretycznej, w ciągu 60 minut trzeba znaleźć prawidłowe rozwiązania dla zadań opartych głównie na teorii. Jednak pod tym hasłem rozumie się więcej, niż jedynie test wyboru (zadania prawda/fałsz). Dużą część tego egzaminu stanowią zadania z algorytmiki. Dlatego przygotowując się do matury, koniecznie opanuj między innymi różnicę pomiędzy rekurencją a iteracją – często na maturze pojawiają się zadania typu: „zapisz podany rekurencyjny algorytm iteracyjnie” lub w drugą stronę. Są to dwa koncepty, które pojawiają się niemal na każdym egzaminie i które ułatwiają później opanowanie poszczególnych języków. W wielu językach, np. w C++ rekurencja ułatwia przeprowadzenie wielu operacji, których wykonanie za pomocą innych metod jest możliwe, ale rozwiązania rekurencyjne uważane jest za „bardziej eleganckie”.
W związku z tym, można rzec, że stałym punktem programu są algorytmy. W 2017 roku na maturze pojawiło się zadanie, w którym należało zapisać za pomocą pseudokodu, listy kroków czy w wybranym języku programowania algorytm obliczający największe pole prostokąta. Warunek: pole nie jest podzielne przez p, a długości sąsiednich boków prostokąta należą do zbioru A i są różne.
Bez znajomości podstaw algorytmiki za pierwszą część egzaminu nie zbierzemy więc imponującej liczby punktów. Trzeba jeszcze wziąć pod uwagę poziom trudności zadań. Na napisanie pierwszej części masz tylko 60 minut, jeśli nie będziesz znał metod na rozwiązanie poszczególnych, zwłaszcza tych bardziej podchwytliwych czy trudniejszych zadań, to nie starczy Ci czasu i również nie zdobędziesz ważnych punktów.
Dlatego jeśli zastanawiasz się, na ile warto przygotować się do matury teoretycznej, to podlicz, ile punktów możesz zyskać albo stracić z pierwszej części egzaminu.
Teoria przydaje się nie tylko na maturze z informatyki
Z pewnością przygotowując się do matury z informatyki, masz już na siebie jakiś plan. Studia, a może jakaś intratna posada programisty? Za każdym razem czeka Cię powtórka z teorii. Zarówno na rozmowie kwalifikacyjnej o pracę, mogą pojawić się pytania z teorii, jak i na studiach z pewnością Twoja wiedza zostanie gruntownie zweryfikowana. Trzeba jeszcze pamiętać o jednej ważnej kwestii. Sumienne opanowanie teorii z informatyki ułatwi przyswajanie dalszej wiedzy na studiach. Dużo terminów jest bowiem rozszerzeniem materiału przerobionego w szkole średniej. Im mniej zostanie Ci w głowie, tym trudniej będzie Ci przyswajać materiał przerabiany na studiach. I być może nikt nie będzie sprawdzał, czy wiesz ile bajtów ma megabajt, ale wiedza z zakresu algorytmów czy struktur danych z pewnością się prędzej czy później przyda.
Kto powinien „zakuwać” teorię z informatyki?
Do matury z informatyki może podejść każdy uczeń, niezależnie od profilu, jaki sobie wybrał, czy szkoły, którą kończy. Różnica będzie jednak w przygotowaniach do egzaminów. Absolwenci np. technikum informatycznego będą zdecydowanie lepiej przygotowani, także pod względem teorii, a konieczność zaliczenia również egzaminu zawodowego, bardzo dobrze zweryfikuje poziom nabytej wiedzy. Uczniowie, którzy wybrali profil informatyczny czy matematyczno-informatyczny w liceum ogólnokształcącym, mogą mieć już większe bądź mniejsze braki w teorii. Wszystko zależy od przerobionego zakresu na dodatkowych zajęciach. Dlatego w takiej sytuacji warto polegać nie tylko na materiale z zajęć lekcyjnych. Dobrym rozwiązaniem są korepetycje z informatyki, ale również bieżące śledzenie zadań i rozwiązań z matur z poprzednich lat. Jeśli informatykę wybraliśmy na tak zwany ostatni dzwonek, zmieniając całkowicie nasze dotychczasowe plany i do tej pory nie uczestniczyliśmy w żadnych zajęciach z rozszerzonej informatyki, to zdecydowanie z teorii powinniśmy się poduczyć. Nie tylko bowiem ważne będą nasze umiejętności praktyczne, ale jak wynika z pierwszej części tekstu, ważna będzie nabycie podstaw teoretycznych. W końcu część teoretyczna matury pozwala uzyskać 15 punktów, co się przekłada na 30% oceny maturalnej.
Dlaczego informatyki trzeba się nauczyć?
Właściwie – mówiąc informatyka – od razu myślimy programowanie. Tymczasem droga do efektywnego programowania jest długa i wiedzie przez meandry informatyki. Jak to zrozumieć? W prosty sposób – język programowania jest konkretnym narzędziem, który, by właściwie wykorzystywać, trzeba wiedzieć jak. W tym celu trzeba opanować też teorię (mówiąc teoria w kontekście programowania, mam na myśli oczywiście algorytmikę). Zanim zaczniesz programować, musisz nauczyć się:
- rozwiązywania problemów za pomocą elementarnych algorytmów,
- podstawowych konceptów, jak np. podejście heurystyczne,
- struktur danych – ich tworzenia, przetwarzanie, przedstawiania,
- wszystkiego o systemach – ich projektowania, konstruowania czy przetwarzania,
- logiki – wiele teorii jak np. teoria liczb, czy teoria mnogości ułatwia rozwiązywanie różnych problemów.
Dlatego musisz rozwijać się dwutorowo – z naciskiem na wyobraźnię i kreatywne, logiczne myślenie – dążąc do skutecznego programowania i ucząc się wszystkiego, co może to programowanie ułatwić.
Dlatego informatyki nie da się chłonąć bez teorii. I przez to teoria pojawia się zarówno na maturze, jak towarzyszy Ci później na studiach.
W teorii powinieneś odkryć jeszcze coś bardzo ważnego – przez teorię otwierasz się na nowe możliwości, widzisz lepsze rozwiązania i możesz wykorzystywać „skróty”, dzięki którym jesteś wydajniejszy w swojej pracy.
Teoria na maturze z informatyki jest traktowana nieco po macoszemu. Konieczność zdobycia dodatkowych punktów, czy obawa przed ich utratą napędza do tego, by uczyć się zagadnień, robić notatki i je zapamiętywać. Tymczasem każdy, kto pomija teorię prędzej czy później przekona się, że tak naprawdę pominął bardzo istotny etap do własnego sukcesu w zakresie informatyki. Dlatego, niezależnie od tego czy chcesz być dobrym informatykiem, czy po prostu dobrze programować, to zacznij od podstaw teoretycznych. Sam zobaczysz, że dzięki właśnie tej teorii wyćwiczysz w sobie właściwe myślenie, które przyda Ci się na każdym kroku Twojej informatycznej edukacji.
Jeżeli potrzebujesz pomocy w przygotowaniu do matury z informatyki, skorzystaj z naszego kursu z informatyki online.
Wpisy, które mogą Cię zainteresować: